Marijke de Jong en Henri Heres

Marijke de Jong en Henri Heres ontmoetten elkaar in De Vijverhof en blijken een bijzonder verleden te delen: Henri zat in hetzelfde Japanse concentratiekamp in Indië als de vader van Marijke. Dit leverde aangrijpende gesprekken én een warme vriendschap op.

Henri en Marijke leerden elkaar kennen in 2016, twee jaar nadat Henri’s vrouw overleed. Ze hebben veel aan elkaar en zijn blij dat ze samen kunnen praten over hun jeugd in Indië, ook ten tijde van de Japanse bezetting. “Voor ons is het makkelijk om het er met elkaar over te hebben”, geeft Marijke aan. “We spreken dezelfde taal en begrijpen elkaars verdriet. Dit is bijna niet uit te leggen aan mensen die die tijd niet hebben meegemaakt.”

Ondersteuning

Marijke en Henri hebben bijna dagelijks contact. Zoals Marijke het zegt: “We helpen elkaar ‘rommeltjes’ op te ruimen. Henri heeft een gigantisch archief, met ontzettend veel op muziekgebied. Samen luisteren we vaak plaatjes, ter voorbereiding op een presentatie in de klassieke-muziekgroep binnen De Vijverhof. Henri maakt de muziekselectie en de presentatie en ik ondersteun hem daarbij.” Henri vult aan: “Ik kan moeilijk schrijven, Marijke schrijft alles wel eens voor me op. Zo stellen we het programma samen. En tussendoor praten we over het nieuws en de dagelijkse gebeurtenissen, of halen we Indië-herinneringen op.”

Zware tijd

“We delen dezelfde interesses en een gezamenlijke jeugd”, gaat Henri verder. “Die periode heeft ons gevormd. Marijke was dertien toen de oorlog uitbrak, ik was zestien. We kenden elkaar toen niet, maar het is fijn om te praten over gedeelde herinneringen aan die zware tijd. Het is een soort lotsverbondenheid.” Marijke vertelt: “Als jong meisje moest ik hard werken, je kreeg slaag als je het niet goed deed. Je leefde met 45 mensen in één woonhuis. Je had geen enkele privacy en alles was ontzettend vies. Na een paar jaar moesten alle vrouwen boven de zestien aantreden om voor drie Japanse officieren een rondje te draaien. Ik was net ziek geweest en broodmager, dat is mijn redding geweest. Anders was ik misschien geëindigd als ‘troostmeisje’.” Henri vervolgt: “De Koreaanse bewakers traden bruut op: bij het minste of geringste dat ze niet zinde, werd je in elkaar geslagen. Eens werden we gedwongen elkaar af te tuigen. Pijnlijk en vernederend.”

Gedeelde smart

Henri en Marijke zijn na jaren naar Nederland gekomen, hebben hun schooltijd ingehaald en zijn prima terechtgekomen. Marijke is in Nederland getrouwd met een bestuursambtenaar en is samen met hem naar Nieuw-Guinea gegaan. Daar heeft ze zeven jaar in het binnenland tussen de Papoea’s gewoond, waar haar drie zoons geboren zijn. De nare herinneringen blijven. “Het was een heftige periode”, geeft Henri aan. “Maar door erover te praten, haal je soms de scherpe randjes eraf. Gedeelde smart is halve smart.”